ÖLÇÜ DEĞİŞİM TABLOSU / CONVERSION FACTORS

UZUNLUK/LENGTH cm m. km. inç(in) ayak(ft) yarda kara mili deniz mili
1 santimetre (cm) 1 0.01 - 0.3937 0.0328 - - -
1 metre (m.) 100 1 0.001 39.37 3.281 1.094 - -
1 kilometre (km) 105 1000 1 39.370 3281 1094 0.6214 0.5396
1 inç (in) inch 2.540 0.0254 - 1 0.833 0.0278 - -
1 ayak (foot) ft. 30.48 0.3048 - 12 1 0.3333 - -
1 yarda (yard) 91.44 0.9144 - 36 3 1 - -
1 kara mili (statute mile) - 1609 1.609 63360 5280 1760 1 0.8684
1 deniz mili (nautical mile) - 1852 1.852 72960 6080 2027 1.152 1


ALAN/AREA cm2 m2 a ha2 km2 in2 ft2 yarda2 mil2 acre
1 santimetre kare(cm2) 1 0.0001 - - - 0.155 - - - -
1 metre kare (m2) 1000 1 0.01 - - 1550 10.76 1.196 - -
1 ar (a) - 100 1 0.01 - - 1076 119.6 - 0.0247
1 hektar (ha) - 10000 100 1 0.01 - - 0.0039 2.47 -
1 kilometre kare (km2) - - 10000 100 1 - - - 0.3861 247.1
1 iryç kare (inch square) 6.452 - -
-
-
_
- 1 - - -
1 ayak kare (ft2( foot square) 929 0.0929 - - 144 1 -- 0.111
1 yarda kare (square yard) 8361 0.8361 - _ _ 1296 9 1 - _
1 mil kare (square mile) - - - 259 2.59 - - - 1 640
1 acre - 4050 40.5 0.405 - - 43640 4850 0.0016 1


AĞIRLIK/WEIGHT gr. kg. metrik ton ounce libre pound stone küçük ton büyük ton
1 gram (gr.) 1 0.001 - 0.0332 - - -
1 kilogram (kg) 1000 1 0.001 35.27 2.205 0.157 0.0011 0.00098
1 ton (metrik) - 1000 1 35274 2204.6 157.47 1.1023 0.9842
1 ounce (oz.) 28.35 0.028 - 1 0.0625 0.004 - -
1 libre (ıb) (pound) 453.6 0.454 - 16 1 0.071 - -
1 stone 6350 6.35 0.0064 224 14 1 0.007 0.0063
1 küçük ton (short ton) 907.190 907.2 0.907 32000 2000 142.9 1 0.8929
1 büyük ton (long ton) 1106050 1016 1.016 35840 2240 160 1.120 1


HACİM/VOLUME cm3 dm3
Litre
in3 ft3 A.B.D
yarda3
İNG.
ounce
A.B.D.
ounce
İNG.
galon
İNG.
galon
İNG.
pint
1 santimetre küp(cm3) 1 0.001 0.061 - - 0.038 0.353 - _ _
1 desimetre küp (dm3) 1000 1 61.02 0.035 - 33.81 35.3 0.2642 0.22 1.76
1 inç küp (in3) 16.39 0.0164 1 - - 0.5541 0.5768 - - 0.0288
1 ayak küp (cb.foot) ft3 28.32 1728 1 0.0370 957.5 966.6 7.481 6.232 49.83
1 yarda küp - 764.6 46656 27 1 25853 26909 202 168.2 1345
1 ounce (ABD) 29.57 0.02296 1.805 - - 1 1.041 - - 0.0520
1 ounce (İng.) 28.41 0.0284 1.734 - - 0.9607 1 - - 0.05
1 galon (ABD) 3785 3.785 231 0.1337 - 128 133.2 1 0.8327 6.662
1 galon (İng.) 4546 4.546 277.4 0.1603 - 153.7 160 1.201 1 8
1 pint (İng.) 568.2 0.5682 34.68 0.02 - 19.21 20 0.1501 0.125 1

Osmanlı'da ölçü birimleri


osmanlı devletinin kullandığı ölçü birimleri aşağıda verilmiştir:
suyun debisinin ölçülmesinde kullanılan ölçü birimleri ;
su kaynağının debisinin ölçülmesinde birim olarak lüle kullanılmıştır. 1 lüle yaklaşık olarak 26 mm çapında bir borudur ve dakikada 36 litre su akıtır. günlük yaklaşık 52 m3 su olarak kabul edilir. şehir içinde yer alan su taksim istasyonlarında bulunan dağıtım sandıklarında kullanılan boruların günlük debisi ise dağıtım yapılan bölgenin ihtiyacına göre ayarlanmıştır ve aşağıdaki gibidir.
1 hilal 0,5625 lt/dak. (günde-0,81 m3)
çuvaldız 1,125 lt/dak. (günde-1,62 m3)
1 masura 4,5 lt/dak. (günde-6,48 m3)
1 kamış 9 lt/dak. (günde-12,96 m3)
1 lüle 36 lt/dak. (günde- 51,84 m3 ~ 52 m3)

uzunluk ölçüleri ;
uzunluk ölçü birimi olarak arşın kullanılmış olmakla beraber , çarşı arşını ile mimar arşını ( zira-ı mimari / zira ) ve dolayısıyla alt birimleride birbirinden farklıdır.

çarşı ölçüleri
1 arşın 0,6858 mt.
1 rub (urub) 0,0857 mt. (1/8 arşın)
1 kerrab (kirâh) 0,0428 mt. (1/16 arşın)
1 endaze 0,6525 mt.

mimar ölçüleri
1 arşın (zira) 0,757738 mt.
1 parmak (1/24 zira) 0,031572 mt.
1 hat (1/12 parmak) 0,002631 mt.
1 nokta (1/12 hat) 0,000219 mt.
çarşı ölçü birimi ve 68,58 cm'e karşılık gelen arşın ölçü birimi ile yine bir çarşı ölçü birimi olan ve 65,25 cm'e karşılık gelen endaze ölçüleri birbirlerine çok yakın değerlerdedir.

ağırlık ölçüleri;
1 çeki (4 kantar) 225,79832 kg.
1 kantar (44 okka) 56,44958 kg.
1 batman (6 okka) 7,69767 kg.
1 okka/kıyye (400 dirhem) 1,282945 kg.
1 dirhem 3,2073625 gr.
1 miskal 4,5819464 gr.
7 miskal (10 dirhem) 32,073625 gr.
1 denk (1/4 dirhem) 0,80184 gr.
1 kırat (1/4 denk) 0,20046 gr.
1 buğday (1/4 kırat) 0,05011 gr.

mehmet izzet'in 1912 baskısı ilm-i hisab kitabına göre ise ağırlık ölçüleri farklı tarif edilmektedir.
evzan-ı kebire ( büyük ağırlık ölçüleri) ;
1 çeki 225,978 kg.
1 kantar 56,450 kg.
1 batman 7,692 kg.
1 kıyye 1,282 kg.

evzan-ı mutavassıta ( orta ağırlık ölçüleri) ;
1dirhem 3,207 gr.
1 miskal 4,810 gr. ( 1,5 dirhem )
1 denk 0,80175 gr. ( 1/4 dirhem )

evzan-ı hafife ( hafif ağırlık ölçüleri) ;
1 kırat 0,20043 gr. ( 1/4 denk )
1 bağdadi 0,0501 gr. ( 1/4 kırat )
1 fitil 0,0125 gr. ( 1/4 bağdadi )
1 nakir 0,00626 gr. ( 1/2 fitil )
1 kıtmır 0,00313 gr. ( 1/2 nakir )
1 zerre 0,00156 gr. ( 1/2 kıtmır )

alan ölçüleri;
1 hektar = ( 11 dönüm ) = 10.105,337 m2 = ( 17.600 zirakare )
1 dönüm = ( 4 evlek ) = 918,667 m2 = ( 1.600 zirakare ) = ( 40 x 40 zira )
1 evlek = 229,666 m2 = ( 400 zirakare ) = ( 20 x 20 zira )
1 zirakare= 0,57416 m2